Το Λάπαθον ή λάπανθον του Ιπποκράτη έχει επιμήκη, λογχοειδή φύλλα με μακρύ μίσχο. Είναι φυτά ποώδη, ετήσια, διετή και πολυετή.Τα περισσότερα θεωρούνται ζιζάνια, πολλά είδη, όμως, είναι εδώδιμα και ορισμένα καλλιεργούνται
Το καλλιεργούσε ο Ιπποκράτης στο κήπο τον 5ο αιώνα π.Χ. προκείμενου να αντιμετωπίσει επίμονες δερματικές ασθένειες
Έχει υπόξινη γεύση εξαιτίας της περιεκτικότητας του σε οξαλικό κάλιο .
Η Επιστημονική ονομασία: Rumex patentia (Ρούμεξ η υπομονή) στην Ελλαδα υπάρχει κυρίως το είδος Rumex acetosella. Που δεν είναι και το μοναδικό, υπάρχουν και άλλα είδη
Οι αλλες ονομασίες : λάπαθο [αλάπαθο] αλαπαθκιά,, λάπατο, ξινήθρα λάπαθο ,αγριοσέσκλο ή αρκολάχανο (κυπρ.)) , σιδερολάπαθο, κόκκινη οξαλίδα , οξαλίδα προβάτου , οξαλίδα και ξινό ζιζάνιο ,οξαλίδι, ξινάκι κ.α.
Εγγενές στην Ευρασία και τις Βρετανικές Νήσους,το φυτό και τα υποείδη του είναι κοινά, πολυετή ζιζάνια. Όλα είναι ιθαγενή εύκρατων χωρών. .
Ετυμολογικά η λέξη << λάπαθον >>προέρχεται από την αρχαία Ελληνική λέξη λαπαρός που σημαίνει «μαλακός, χαλαρός»
Ο Θεόφραστος το αποκαλούσε “το ήμερον λάπαθον”.
Στον Πόντο το αποκαλούσαν ” το λάπατον ή λάπαζον, ” αλλά και ” αυλούκια” ,από το αυλή,όπου φυτρώνουν από μόνα τους,.
.O Διοσκουρίδης, << κηπευτικόν λάπαθον >> και το συνιστούσε κατά τού ίκτερου, της λιθιάσεως και άλλων ασθενειών
Ο Αρεταίος μιλάει για τη χρησιμότητα της ρίζας του,ενώ ο Γαληνός συνιστά σπόρους Λάπαθου, κατά της δυσεντερίας.
ΒΟΤΑΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΙΣΗ
Το λάπαθο ή λάπανθον, με την γενική επιστημονική ονομασία Rumex, είναι γένος της τάξης των Πολυγονωδών και της οικογένειας των Πολυγονοειδών, που περιλαμβάνει περί τα 200 είδη.
ΕΙΔΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Στην Ελλάδα φύονται γύρω στα είκοσι είδη.
Μερικά από αυτά είναι τα εξής:
1.Λάπαθον η οξαλίς (Rumex acetosella),
2. Το κοινό οξαλίδι, ξινάκι ή ξινήθρα, λάπαθον το αμβλύφυλλον (Rumex obtusifolius), του οποίου η ρίζα θεωρείται φαρμακευτική,
3. Λάπαθον το ασπιδωτόν (Rumex scutatus)
4.Λάπαθον το βουκεφαλοφόρον (Rumex bucephalophorus),
5. Λάπαθον το κονδυλόρριζον (Rumex tuberosus),
6.Λάπαθον το οξυλάπαθον (Rumex acetosa),
7.Το κοινό ξινολάπαθο, λάπαθον ,το ούλον (Rumex crispus),
8.Το κοινό αγριολάπαθο, λάπαθον το συνεσπειρωμένον (Rumex conglomeratus), 9.Λάπαθον το υδρολάπαθον (Rumex hydrolapathum),
10.Λάπαθον το υδρόβιον (Rumex aquaticus).
11 Λάπαθον το πολύχρουν (Rumex pulcher),
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Πολλά από τα είδη Rumex (Λάπατων ) είναι εδώδιμα και σε πολλά μέρη καταναλώνονται όπως το σπανάκι.
Τα λάπατα έχουν ελαφρά υπόξινη γεύση, λόγω του οξαλικού και τρυγικού οξέος, που περιέχουν και περιέχουν ακόμη θείο, φώσφορο, ρουμικίνη . Έχουν ελάχιστες θερμίδες. Περιέχουν βιταμίνη Α, βιταμίνη C, σίδηρο, ασβέστιο, φώσφορο κ.α. ,αλλά έχουν το μειονέκτημα ότι περιέχουν πολλά οξαλικά άλατα και γι αυτό πρέπει να καταναλώνονται σε μέτριες ποσότητες και όχι πολύ συχνά. Όσοι πάσχουν από «ρευματισμούς», υπέρταση, αρθρίτιδα και νεφρά, καλό θα είναι να τα αποφεύγουν.
ΙΑΤΡΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Το Λάπατο θεωρείται βότανο με εξαιρετικές φαρμακευτικές ιδιότητες, κυρίως για όσους πάσχουν από αιμορροϊδες, αναιμία, δυσεντερία, ίκτερο, ή φυματίωση.
Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του σε κερκετίνη, βοηθά στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Το λάπαθο είναι ένα βότανο, πασίγνωστο για τις «καθαριστικές» του ιδιότητες.
Πρόκειται για ένα υπακτικό όχι τόσο γνωστό, αφού συστήνεται κυρίως σε δυσκοιλιότητα ήπιας μορφής.
Οι υπακτικές και καθαριστικές του ιδιότητες οφείλονται στις ανθρακινόνες. Το λάπαθο θεωρείται στυπτικό, διουρητικό και καθαρτικό.
Οξυγονώνει τους ιστούς και υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα. Όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού χρησιμοποιούνται, καθώς περιέχουν πολλά αντιοξειδωτικά, φλαβονοειδή, βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Είναι τονωτικό για τη χολή, λόγω των φυτοοιστρογόνων και των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του.
Οι άνθρωποι παίρνουν, συνήθως, το λαπαθο από το στόμα για τη μείωση του πρήξιμου ( φλεγμονή ) των ρινικών διόδων ( ιγμορρίτιδα ). Χρησιμοποιείται, επίσης, για τη θεραπεία της διόγκωσης της αναπνευστικής οδού ( βρογχίτιδα ).
— Τα φύλλα
Είναι διουρητικά, καθαρίζοντας τον οργανισμό, αντιπυρετικά και τονωτικά. Κατάλληλα για όσους υποφέρουν από αιμορροΐδες· βάζοντας επίθεμα από πολτοποιημένα φύλλα στα έλκη του στόματος , καταπραΰνονται, ενώ βοηθούν το λαιμό και οι γαργάρες, με αφεψήματα.
–Οι ρίζες
Η ρίζα του έχει την ιδιότητα να απορροφά τον σίδηρο από το χώμα, γι αυτό και θεωρείται ,από τον μεσαίωνα, ότι καταπολεμά την αναιμία.
Γίνεται αφέψημα, βράζοντας ένα κουτάλι της σούπας ,με ρίζες κομμένες. Χρησιμοποιείται για τη βελτίωση των συμπτωμάτων της ιγμορίτιδας, όπως συμφόρηση και πονοκέφαλος .
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ
— Αλλεργίες Το λάπατο αποτελεί μια πιθανή αιτία εποχιακών αλλεργιών.
Η γύρη ταξιδεύει καλά στον άνεμο και έχει προκαλέσει πολλές αλλεργίες στο δέρμα, σε ασθενείς που είναι επιρρεπείς σε αλλεργίες.
Ορισμένοι πάσχοντες από αλλεργία, μπορεί να συγχέουν την αλλεργία τους στο λάπαθο, με αλλεργία στο γκαζόν, γιατί συμπίπτει η εποχή ανθοφορίας τους.
–Ανεπάρκεια ασβεστίου
Το Λάπατο περιέχει υψηλές ποσότητες οξαλικού οξέος, που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια ασβεστίου στο σώμα, αλλά και μπορεί να είναι επιβλαβές, όταν καταναλώνεται, σε μεγάλες ποσότητες, λόγω πιθανής δηλητηρίασης, από οξαλικά.
— Ουρολιθίαση
Τα οξαλικά άλατα μπορεί να καθιζάνουν στα νεφρά, για να σχηματίσουν πέτρες στα νεφρά, που μπορούν να βλάψουν τα νεφρά και να οδηγήσουν σε κρίσεις ουρολιθίασης.
— Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μπορεί να οδηγήσει σε εμετό, διάρροια, νεφρική βλάβη, σπασμούς και πιθανώς ,σοβαρά καρδιακά προβλήματα .
— Ποιοι πρέπει να τα αποφεύγουν:
Άτομα με νεφρικά προβλήματα ή όσα είναι επιρρεπή σε ρευματισμούς, αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα ή υπερβολικό οξύ στομάχου, θα πρέπει να απέχουν από την κατανάλωση φρέσκου λάπατου, καθώς η κατάποση του βοτάνου μπορεί να επιδεινώσει αυτές τις καταστάσεις.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν βλάβη στα νεφρά, το ήπαρ και το γαστρεντερικό σωλήνα. Ωστόσο, η μέτρια κατανάλωση λάπατου θεωρείται ασφαλής και εάν τα φύλλα ή άλλα μέρη του φυτού εμποτιστούν σε ζεστό νερό ή βραστά ελαφρά, η ποσότητα οξαλικού οξέος μειώνεται σημαντικά.
— Όχι σε παιδιά και έγκυες γυναίκες.
Προσοχή:
Συμβουλευτείτε πάντα το γιατρό σας ,πριν τη χρήση βοτάνων, ειδικά εάν λαμβάνετε και παράλληλη φαρμακευτική αγωγή.
from KOZANILIFE.GR https://ift.tt/2cR8i3V